بررسی اثر گیاه خارمریم در بیماری‌های مزمن کبدی با استفاده از غربالگری مجازی و داکتینگ مولکولی
دپارتمان تحقیق و توسعه شرکت زرعطار نوین فارمد ایرانیان
info@zarattar.com
کبد چرب از شایع ترین بیماتری های کبدی است که به واسطه رسوب چربی در هپاتوسیت ها ایجاد می شود. با پیشرفت استئاتوز به سمت نکروز و التهاب سلول های کبدی استئاتوهپاتیت مرتبط با اختلال متابولیک رخ می دهد. مقاومت به انسولین، چاقی و آسیب اکسیداتیو کبد از عوامل مهم در پاتوژنز کبد چرب محسوب می‌شود. در حال حاضر دلایلی مانند هزینه بالای درمان های رایج، عدم تأثیر در همه بیماران، احتمال عود بیماری بعد از قطع دارو، عوارض جانبی شدید که منجر به قطع دارو می‌شود، موجب شده است که استفاده از گیاهان دارویی توسط پزشکان و بیماران مورد توجه قرار گیرد و اغلب اصلاح سبک زندگی توصیه می شود. گیاه خارمریم (مارتیغال) با نام علمی Silybum marianum که Milk thistle نامیده می شود. این گیاه از تیره کاسنی است و تاریخ درمانی آن به دو هزار سال پیش باز می گردد. در منابع یونانی از آن به عنوان یک داروی محافظت کننده کبدی نام برده اند. «کول پپر (Culpeper) » نخستین گیاه شناسی دارویی در انگلستان این گیاه را برای رفع انسداد کبد، طحال و درمان زردی مفید می داند. با توجه به نامشخص بودن مکانیسم اثر این گیاه در محافظت از کبد، در این مطالعه با استفاده از غربالگری مجازی، سیستم بایولوژی، داکینگ مولکولی و مطالعات فارماکوکینتیک فیتوکمیکال های گیاه خار مریم به بررسی اثر این ترکیبات در مهار آنزیم های اصلی مسیر التهاب و آسیب به سلول های کبدی پرداختیم.
مواد و روش
- جمع آوری و تهیه اندام های هوایی گیاه خارمریم از منطقه مشهد اردهال در فاصله ۴۲ کیلومتری غرب کاشان و خشک کردن گیاه
- تهیه عصاره آبی گیاه به کمک دستگاه کلونجر و با نسبت ۱ به ۳ از پودر خشک گیاه و آب
- بررسی ترکیبات شیمیایی موجود در عصاره آب پایه گیاه با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگراف – طیف سنج جرمی GC
- بررسی اثر مهارکنندگی فیتوکمیکال های گیاه روی آنزیم های اصلی مسیر آسیب و التهابات کبدی
- بررسی ویژگی های فارماکوکینتیک و ADME لیگاندهای گیاه توسط پایگاه داده Swiss ADME
بحث و نتیجه گیری
بنا بر نتایج مطالعات غربالگری مجازی، گیاه خارمریم به عنوان گیاه بومی ایران با ترکیبات شیمیایی خاص خود می تواند به عنوان یک منبع غنی از ترکیبات کاهنده آسیب و التهابات کبدی و مهار کننده فعالیت آنزیم های اصلی مسیر ایجاد بیماری های مزمن کبد و با توجه به پیش بینی ویژگی های فارماکوکینتیکی این لیگاندها، می توانند به عنوان جایگزین مناسب برای داروهای فعلی که اثرات ثابت شده ای نیز ندارند و به عنوان عوارض داروهای فعلی در نظر گرفته شوند.
