استانداردسازی
ضرورت استانداردسازی گیاهان دارویی و فرآوردههای آن
محبوبیت روزافزون گیاهان دارویی در جهان و پژوهشهای مبتنی بر شواهد معتبر باعث شده تا نهادهای بین المللی و ملی قوانینی برای مدرنسازی و استانداردسازی گیاهان تدوین نمایند. استفاده از این قوانین منتج به کارایی گیاه دارویی و فراوردههای حاصل از آنها در اشکال مختلف دارویی و غذایی میگردد. لازم بذکر است اثر درمانی فراوردههای گیاهان دارویی به غلظت مناسب ماده موثره موجود در آن وابسته است که میزان آن نیز به عوامل مختلفی در طی فرایند آمادهسازی محصول بستگی دارد. ایمنی، کارایی، اثربخشی، پایداری محصول گیاهی نتایجی است که تنها در شرایط استانداردسازی حاصل میشود.
استانداردسازی تلفیق نگرش علمی، اشراف فناورانه و تعهد حرفهای میباشد که با پارامترهای مختلفی مانند شاخصهای مورفولوژیکی، میکروسکوپی، فیزیکی، شیمیایی و … سنجیده میشود. انتخاب صحیح مواد اولیه نقش مهمی در تضمین کیفیت و ثبات اثر آنها دارد. زمان و مکان جمعآوری، اکوتیپ و ژنوتیپ گونه، نحوه جمعآوری و خشک کردن، شرایط نگهداری و ذخیرهسازی و در نهایت نحوهی عصارهگیری و فراوری از عوامل تأثیرگذار بر کیفیت فراورده است.
انتخاب محل مناسب برای تولید، جلوگیری از آلودگی گیاه دارویی در زمان جمع آوری، برداشت و نگهداری، طراحی مناسب فرآیندهای تولید و تلاش در جهت بهبود مواد موثره دارویی، پایش روشهای جمع آوری و فرآوری گیاه دارویی و مستندسازی از جمله فعالیتهایی است که در شرکت زرعطار به منظور و استانداردسازی محصولات گیاهان دارویی صورت میگیرد.
ارزیابی کیفی فراورده و استانداردسازی
شاخص استاندارد کردن فراوردهی گیاهی به دو گروه کمی و کیفی تقسیم میشود:
- شاخصهای کیفی برای اسانس؛ ضریب شکست و چرخش نوری
- شاخص کمی برای عصاره؛ تعیین مقدار ماده موثره از روش اسپکتروفتومتری، فلورسانس، کروماتوگرافی
*استانداردسازی فراوردههای گیاهان دارویی به منظور تکرارپذیری اثر و پیوستگی کیفیت انجام میگیرد*