تولید محصولات بر اساس گیاهان دارویی | زمانی که به تاریخچه طب و مسیری که انسان‌ها از ابتدای حیات خود به منظور بهبود وضع سلامت یا درمان بیماری‌هایشان پیموده‌اند نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که نیاکانمان همواره نیم‌نگاهی به نباتات و گیاهانی که در محیط اطرافشان می‌روییده است داشته و با آزمون و خطا، آن محصولاتی را که برای عضو خاصی از بدنشان مفید بوده است را شناسایی و مصرف می‌کرده‌اند. در همین رابطه مثال‌های فراوانی را هم در خصوص استفاده از این محصولات در تمدن‌های مختلف می‌توان یافت.
از تجویز یک پماد گیاهی برای درمان زخم رودابه در شاهنامه گرفته تا نسخه‌های پیدا شده در تمدن مصر بر روی پاپیروس، از الواح یافت شده در بابل که نام داروهای گیاهی با خط میخی روی آن‌ها حک شده است تا طبیبان هندی که گیاهان دارویی را در دسته‌های مسکّن و ملین تقسیم‌بندی می‌کردند و همچنین از چینی‌هایی که بخشی از طب سوزنی سنتیشان برپایه هربال‌ها بوده تا توصیه طبیبان سرشناس یونان باستان به مصرف این محصولات که نام هریک وزنه‌ای در تاریخ پزشکی می‌باشد؛ جملگی نشان‌دهنده اهمیت همه هدایاییست که از زمین می‌روییده است.
این در حالیست که اوج تسلط به کاربرد این محصولات، استفاده از آن‌ها و کشف نمونه‌های جدید یا مدون کردن خواصشان در مشرق زمین به دوران پس از اسلام، ترجمه آثار صاحبنظرانی نظیر بقراط، جالینوس، دیوسکوریدوس و پلینیوس و همچنین ظهور شخصیت‌هایی مانند زکریای رازی و ابن سینا برمی‌گردد.
القصه آنکه دوای در آدمی در دل طبیعت بوده و هست، در نتیجه تنها کافیست که گیاهان مختلف را شناخته و در جای خود از آن‌ها استفاده نماییم.
گیاه دارویی چیست؟
گیاهان دارویی به سلسله محصولاتی که از زمین روییده و به صورت برگ، میوه، ساقه، ریشه، گل و سایر اجزای گیاه مصرف می‌شود می‌گویند که حاوی ماده‌ای مؤثره باشد. ماده مؤثره که آن را با نام‌هایی نظیر مواد شیمیایی گیاهی، فیتوکمیکال یا گیامغذی‌ها نیز می‌شناسیم ترکیباتی شیمیایی هستند که به صورت طبیعی در گیاهان به وجود می‌آیند و بیش از اینکه ارزش غذایی داشته باشند، ارزش دارویی دارند. این مواد که از دیرباز به منظور داروسازی مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند کمتر از یک درصد وزن گیاه خشک شده را تشکیل داده و دارای خواص دارویی اثربخش روی موجودات زنده می‌باشند.
آیا گیاه دارویی همان داروی گیاهیست؟
خیر، پاسخ منفیست! زمانی که در خصوص گیاهان دارویی صحبت می‌کنیم، همانطور که پیشتر گفتیم منظور بخش‌هایی از گیاه است که پس از خشکاندن، بدون ایجاد هیچگونه تغییری توسط فرد مصرف می‌گردند. شاید بتوان زیره، رازیانه، هل یا دارچین را به عنوان مشتی از خروار گیاهان دارویی معرفی کرد.
این در حالیست که داروهای گیاهی خروجی یک خط تولید صنعتی بوده و در یک کارخانه داروسازی در اثر تبدیل برخی گیاهان به دارو پس از طی کردن فرآیندهای علمی و صنعتی به وجود آمده‌اند.
اگر یک مغازه عطاری را معیاری برای شناسایی این دو مفهوم در نظر بگیریم، این واحد تجاری مجاز به عرضه گیاهان دارویی که معمولاً عوارض کمی هم داشته و طریقه مصرفشان از قدیمی‌ترها برایمان بجای مانده است، می‌باشد. این در حالیست که فروش داروهای گیاهی که زیاده‌روی در مصرف یا استفاده نابجا از آن‌ها هزینه‌هایی را در پی خواهد داشت در این مکان مجاز نیست.
تولید محصولات بر اساس گیاهان دارویی
اینک که تفاوت میان گیاه دارویی و داروی گیاهی را دانستیم، بهتر می‌توانیم در خصوص تولید محصولات بر اساس گیاهان دارویی صحبت کنیم. ما در زرعطار دارو تولید نمی‌کنیم، بلکه محصولاتی خوراکی یا آشامیدنی فرآوری می‌کنیم که به دلیل فرموله شدن بر پایه گیاهان دارویی، در عین اینکه یک محصول به ظاهر شبیه نمونه‌های موجود در بازار هستند، دارای خواص درمانی بوده و برای بدن ما مفید می‌باشند.
گیاهان دارویی بر اساس اثراتی که روی بدن می‌گذارند در دسته‌های متعددی جای می‌گیرند. مثلاً گیاهان کاهش دهنده چربی و کلسترول، ضد التهاب، ضد نفخ، معرق، کاهنده تعریق، مدر، خلط‌آور، محرک، ضد سرفه، مسهل، ملین، مقوی قلب، ضد آسم، آرامبخش، ضد تصلب شرائن، ضد فشار خون، ضد انگل، ضد دیابت، مناسب امراض زنانه و … .
در همین رابطه حتی اگر به فواید این محصولات نیز به طور کامل واقف باشیم، گاهی به دلیل دردسرهای آماده‌سازی آن‌ها پیش از خوردن و همچنین مزه گاه نچندان دلنشینشان رغبتی به مصرفشان نداریم. اینجاست که زرعطار و برندهای زیرمجموعه آن وارد عمل شده و با تولید محصولاتی که برخی از آن‌ها نمونه‌ای مشابه حتی در میان محصولات خارجی نیز ندارند، تناول این محصولات را به امری مطبوع و دلپذیر برای مصرف‌کنندگانشان تبدیل می‌کنند.
به عنوان مثال چنانچه یک دمنوش یا نوشابه از محصولات مجموعه پیش روی را میل نمایید، در حالی که با طعمی جدید مواجه شده و از مزه آن لذت می‌برید، در حقیقت گیاهانی دارویی را نیز به طور غیر مستقیم مصرف کرده و از خواص آن‌ها منتفع شده‌اید.
نهایتاً لازم به ذکر است که بسیاری از محصولات مذکور در حال حاضر قابل خریداری بوده و شما می‌توانید در فروشگاه عطارمارکت و پلتفرم‌های «اُکالا» و «اسنپ پرو!» آن‌ها را تهیه فرمایید.
